Het studentenleven, alcohol en drugs

Als je kind gaat studeren breekt er weer een nieuwe spannende fase aan. Of het nu mbo, hbo of wo gaat doen, feit is dat je zoon of dochter steeds meer op eigen benen gaat staan. En natuurlijk helemaal als hij/zij op kamers gaat. 

Ondanks dat de afstand tussen jullie steeds groter wordt, heb je als ouder in deze fase nog steeds invloed. Ook als het gaat over alcohol en drugs. Bijvoorbeeld door met je zoon of dochter te praten, een veilige thuishaven te bieden en te laten merken dat je bij zijn of haar studentenleven betrokken bent.

Praten met je studerende kind blijft heel belangrijk

Tijdens de puberteit hebben jullie het ongetwijfeld al eens over alcohol en drugs gehad. Maar vlak voordat je kind gaat studeren is het nuttig om het onderwerp opnieuw aan te snijden. Juist omdát er een nieuwe fase aanbreekt. Misschien gaat je kind in een studentenhuis wonen of bij een studentenvereniging, waar het drinken van alcohol vaak voorkomt. In elk geval gaan schooldagen, vriendengroepen en het uitgaan gaan er allemaal anders uitzien. 

Maak tijd om het hier samen over te hebben. Probeer een open gesprek te voeren waarin je ook echt luistert naar de mening, gedachtes en verwachtingen van je kind. Door vragen te stellen stimuleer je je zoon of dochter erover na te denken en een eigen mening te ontwikkelen. Het kan zijn dat dit een andere mening is dan de jouwe, maar blijf ook dan in gesprek. 

Bespreek grenzen

Maak afspraken met elkaar en laat duidelijk weten wat jij acceptabel vindt en wat niet. Bijvoorbeeld over hoe laat je kind thuiskomt of hoeveel alcohol hij of zij drinkt op een avond. Je kind zal het niet altijd eens zijn met de grenzen die jij aangeeft, maar het geeft hem of haar wel een vertrekpunt. En blijf ook met elkaar in gesprek als je zoon of dochter een keer over een grens gaat. Probeer niet in de stress te schieten, maar gebruik het als een leermoment. Waarom ging het mis? En hoe zou het een volgende keer anders kunnen gaan? Stimuleer je kind hier zelf over na te denken.

Een veilige basis

Het is voor kinderen heel belangrijk om een veilige plek te hebben waar ze over alle uitdagingen, avonturen en vergissingen kunnen vertellen en kunnen sparren. Vraag dus regelmatig hoe het met je zoon of dochter gaat. En toon oprechte interesse in het studentenleven. Dat kan ook prima door met elkaar te bellen of berichtjes te sturen.

Studenten vinden het nog steeds fijn dat je tijd voor hen vrijmaakt. Dus onderneem af en toe dingen samen, neem je kind eens mee uiteten in zijn of haar nieuwe studentenstad. Dat versterkt jullie band en geeft je kind het gevoel dat het bij je terecht kan.

Hoeveel procent van de studenten gebruikt drugs?

Tijdens de studententijd zal je kind meer in aanraking komen met alcohol. Maar ook met andere drugs, zoals cannabis en XTC. In sommige vriendengroepen gaat het hier veel over. Daardoor kan je kind misschien denken dat iedereen XTC gebruikt. Toch is dat niet zo. ‘Maar’ 9% van de 16 tot en met 18-jarige mbo- en hbo-studenten heeft ooit XTC gebruikt. Van de hbo en wo studenten van 18 jaar en ouder heeft ongeveer 23% ervaring met XTC, maar het gebruik blijft bij de meesten beperkt tot één of enkele keren per jaar.

Als jouw kind wél gaat experimenteren is het niet nodig om je meteen zorgen te maken. Het betekent namelijk niet dat je kind meteen verslaafd is. Om een goed gesprek met je kind te voeren is het handig om je van tevoren te verdiepen in de verschillende soorten drugs. Welke zijn er? Hoe vaak ze worden gebruikt en waarom? Wat de effecten en risico’s? Deze informatie vind je op www.drugsinfo.nl.

Waarom gebruiken studenten drugs?

De meeste studenten gebruiken drugs vanwege de positieve effecten van het middel, om het uitgaan of sociale bijeenkomsten leuker te maken of deze langer te kunnen volhouden. De meest gebruikte middelen zijn alcohol, cannabis en XTC. Maar studenten gebruiken  ook andere drugs, bijvoorbeeld zogenaamde designer drugs. De drug 3-MMC is zo’n middel. Onder hbo- en wo-studenten van 16 jaar en ouder gaf 6% aan het afgelopen jaar de designer drugs te hebben gebruikt (2023).

Maak je als ouder niet direct zorgen als je kind uitgaat en mogelijk alcohol drinkt of experimenteert met drugs. Zorg wel dat je op de hoogte bent van trends en nieuwe middelen en op die manier weet je waar je op kan letten en waar je over praat.

Medicijnen om beter te studeren

Er zijn ook middelen die door studenten, met name tijdens het studeren, worden gebruikt. Om zich beter te kunnen concentreren of om langer door te leren. Het gaat hierbij meestal om de stof methylfenidaat (Ritalin), een medicijn dat door dokters wordt voorgeschreven bij ADHD. We zien momenteel veel aandacht hiervoor in de media. Maar het gebruik is relatief laag, onder hbo en wo studenten is dit gebruik zonder voorschrift ongeveer 3% in de afgelopen 12 maanden. Dit noemen we ook wel oneigenlijk gebruik. Andere middelen die oneigenlijk worden gebruikt om beter te kunnen studeren zijn dexamfetamine en modafinil. Lees meer informatie over ‘concentratiepillen’. Of bekijk deze video.

Maakt jouw kind gebruik van medicatie zonder voorschrift om makkelijker te studeren? Praat hier samen over en vraag waarom hij of zij dit doet. Vaak zijn er onderliggende onzekerheden of problemen. Misschien denkt je kind dat de medicijnen nodig zijn om tentamens of opdrachten binnen de deadline te halen. Het kan wijzen op moeilijkheden met plannen, concentreren en omgaan met prikkels.  Zoek daarom samen naar gezonde manieren om met druk om te gaan.

De overgang naar het studentenleven brengt nieuwe uitdagingen mee. Er is minder toezicht van ouders. Studenten maken hun eigen keuzes en brengen graag tijd met leeftijdsgenoten door. Daarnaast vraagt een vervolgopleiding een andere manier van leren. Alles bij elkaar kan je kind het gevoel hebben dit niet op eigen kracht te kunnen. Als een studiegenoot medicatie aanbiedt kan het makkelijk zijn om hier “ja” tegen te zeggen. Vaak denken studenten dat het veilig is omdat het om medicijnen gaat, terwijl dit niet zo is.

Wees in deze nieuwe fase alert op de mentale gezondheid van je kind. Praat regelmatig om te horen hoe het gaat en hoe jij zou kunnen ondersteunen. 

Maak je je zorgen over het alcohol of drugsgebruik van je kind?

Als jij je zorgen maakt, probeer dan uit te vinden hoe dat komt. Spreek, zonder oordelen, je bezorgdheden uit. Zo laat je weten dat je betrokken bent en je laat de deur op een kier voor als je kind ergens over wilt praten. 

Herken je één (of meerdere) van de onderstaande signalen bij je kind?

• Ziet er bleek, onverzorgd of moe uit.
• Heeft vaak kleine of grote pupillen.
• Gedraagt zich plotseling onverschillig, egoïstisch of heel wispelturig.
• Trekt opeens veel met andere vrienden op en ziet de oude vrienden niet meer staan.
• Verwaarloost hobby’s of studie.
• Komt in geldnood of krijgt problemen met de politie.
• Heeft sterke stemmingswisselingen (agressief, depressief, uitgelaten).
• Lijkt plotseling veel minder behoefte aan slaap te hebben of eet minder (of meer).

Deze signalen kúnnen erop wijzen dat er meer aan de hand is. Ook dan, praat erover. Stel vragen en maak duidelijk dat je je zorgen maak. Als je kind niet wil praten, zoek dan steun bij je omgeving of neem contact op met de huisarts.

Je kunt ook bellen (of chatten) dan met de Alcohol Infolijn / Drugs Infolijn of met een ondersteunende organisatie in jouw regio. Probeer samen te kijken welke aanpak het beste bij jou en je kind past.