Jouw rol als ouder
Als kinderen klein zijn bepalen hun ouders alles. Maar als ze volwassen beginnen te worden, moeten ze steeds meer zelf gaan doen: naar school fietsen, leren voor toetsen, hun eigen brood smeren enzovoort. Wat betekent dit voor jouw rol als ouder? En gaat je kind voor het eerst naar de middelbare school of naar een feest of festival? Een mooi moment om het eens over roken, vapen, alcohol en drugs te hebben.
Meer verantwoordelijkheid
Als kinderen ouder worden krijgen ze steeds meer verantwoordelijkheid. Sommige taken kunnen ze inmiddels prima zonder jouw hulp. Ook jouw rol als ouder verandert: je gaat steeds meer coachen. Kinderen zijn erg verschillend: het ene kind is al vroeg nieuwsgierig en op zoek naar nieuwe ervaringen, terwijl het andere kind daar nog lang niet aan toe is. Kijk dus goed wat past bij de leeftijd en bij jouw kind.
Zelf nadenken
Het is goed om kinderen zelf te laten nadenken over afspraken, regels en verantwoordelijkheden. Het is makkelijker om je aan afspraken te houden als je snapt waarom ze er zijn. Kijk samen wat wel en niet past.
Maak duidelijke afspraken en bespreek ook samen wat er gebeurt als je ze niet nakomt. Over gamen zouden jullie bijvoorbeeld kunnen afspreken dat de kinderen na school eerst hun huiswerk maken en daarna maximaal één uur mogen gamen. Bespreek ook wat er gebeurt als ze zich hier niet aan houden, bijvoorbeeld dat ze de volgende dag de spelcomputer niet mogen gebruiken.
Aanpassen
Het is belangrijk om op te letten of kinderen de nieuwe verantwoordelijkheid ook aankunnen. Als het lukt, dan is dit goed voor hun ontwikkeling en zelfvertrouwen. Als het niet lukt, kun je de verantwoordelijkheid (tijdelijk) weer terugnemen. Opvoeden kost veel tijd en moeite en je moet je snel kunnen aanpassen. Gelukkig kan iedereen het leren door het te blijven proberen!
Middelbare school
Als je kind naar de middelbare school gaat, begint er een nieuwe fase met nieuwe uitdagingen. Je kind gaat naar een ander, groter schoolgebouw en krijgt andere leraren en klasgenoten. Dit kan spannend en soms moeilijk zijn voor kinderen. Je kind krijgt ook meer huiswerk en er wordt meer van je zoon of dochter verwacht dan op de lagere school. Dit kan stress geven.
Vriendschap en groepsdruk
Kinderen maakt nieuwe vrienden en bestaande vriendschappen kunnen veranderen. Ook kunnen ze te maken krijgen met groepsdruk. Ze willen er graag bij horen en doen dan misschien eerder wat de anderen doen, ook als ze dat zelf liever niet zouden willen. Lees meer over vriendschap en groepsdruk.
Veilige plek
Het is belangrijk om betrokken te blijven bij je kind. Samen tijd doorbrengen helpt. Spreek duidelijke regels af en geef je kind een veilige plek om te praten over wat hij of zij meemaakt. Laat je kind merken dat het altijd bij jou terecht kan.
Vertrouwen en loslaten
Je zult ook merken dat er meer gebeurt dan jij kunt zien. Je kent niet meer alle vrienden van je kinderen en ook hun ouders ken je vaak niet. Je zult hen moeten vertrouwen en steeds meer moeten loslaten. Dit zal niet altijd meevallen. Zorg in ieder geval dat je met je kinderen in gesprek blijft, zodat je zo goed mogelijk weet wat er speelt. Wil je meer tips over opvoeden tijdens de puberteit? Kijk dan bij opvoedtips.
Roken, vapen, alcohol en drugs
Het moment dat je kinderen naar de middelbare school gaat is het perfecte moment om te praten over roken, vapen, alcohol en drugs. Hoe denken ze over vapen? Hoe gaan ze om met oudere kinderen die staan te roken naast de ingang van het schoolplein? Of wat zouden ze doen als de meest populaire klasgenoot hen ineens een joint aanbiedt? Allemaal goede onderwerpen om je kinderen uit te dagen om zelf na te denken. Kijk maar eens met wat voor antwoorden ze komen.
Jouw mening blijft tellen
Ook als je puber het misschien niet meer altijd met je eens is, blijft het belangrijk om te vertellen wat jij belangrijk vindt. En het is ook goed als je duidelijk uit kunt leggen waaróm je dat vindt. Dat lukt beter als je hier al eens over hebt nagedacht. Maar simpele oneliners kunnen ook handig zijn, want daar hoef je meestal niet over te discussiëren, denk bijvoorbeeld aan:
- Je hersenen en lichaam zijn nog in volle ontwikkeling tot je 27e. Alcohol, vapen/roken en drugs kan deze ontwikkeling blijvend verstoren.
- De wet is er niet voor niets: onder de 18 mag je geen alcohol of tabak kopen omdat het bewezen schadelijk is.
- Jong alcohol drinken vergroot de kans op ongelukken, ruzies en verkeerde keuzes. Dat wil ik voorkomen.
Uitgaan
En dan gaat je kind voor het eerst naar een feest of festival. Tijd voor een goed gesprek en nieuwe afspraken! Zoek een rustig moment uit en wacht bijvoorbeeld niet tot ze op het punt staan om te vertrekken.
Samen bespreken
Dit zijn dingen waar je het over zou kunnen hebben. Geef rustig je eigen mening, maar stel vooral veel vragen zodat je kind hier zelf over gaat nadenken.
- Hoe vaak ga je uit?
- Hoe laat kom je thuis?
- Hoe kom je thuis? Zal ik je ophalen of fiets je samen met anderen naar huis?
- Laat je me even weten dat je veilig thuis bent, ook als ik al in bed lig? Dan slaap ik beter.
- Hoe sta je eigenlijk tegenover roken/vapen, alcohol en drugs? En hoe denken je vrienden hierover?
- Wat spreken we af over roken, vapen, alcohol en drugs? (Houd bij voorkeur de NIX18 regel aan.)
- ‘Samen uit, samen thuis!’ Let op elkaar als je samen uitgaat. Wat kun je doen als een vriend of vriendin niet lekker wordt?
- Je mag altijd bellen, ook als je je onveilig voelt of als je niet lekker bent.
- En als je kind naar een concert of festival gaat: heb je goede oordoppen? Koop eventueel vast oordoppen voor je kind en herinner je kind eraan om ze mee te nemen.
Studeren
Als kinderen gaan studeren of het huis uitgaan begint er weer een nieuwe fase. Jouw rol van coach wordt nu meer die van vangnet. Ze kunnen nog steeds altijd bij jou en in jouw huis terecht en je staat voor ze klaar als het eens een keer misgaat.
Ook nu blijft het goed om samen afspraken te maken en te zeggen wat je van elkaar verwacht. Blijf in gesprek en luister naar elkaar. Houd er rekening mee dat de mening van je kind anders kan zijn dan jouw eigen mening. Lees meer over studeren, alcohol en drugs.
Meer lezen?
- Pubers en uitgaan, de kicks, de risico’s en de uitdagingen voor opvoeders, een boek over uitgaansopvoeding door Ninette van Hasselt
- Het nieuwe puberbrein binnenstebuiten, een boek over alles wat je als ouder, opvoeder, docent of hulpverlener wilt weten over hoe het brein van jongeren nu precies werkt door Huub Nelis
- Het puberende brein, een boek met een vernieuwende kijk op de puberteit door Eveline Crone