Alles wat je als ouders wilt weten over alcohol

Veel ouders maken zich zorgen over alcoholgebruik. Een deel van de jongeren begint tijdens de puberteit met alcohol drinken, vaak door groepsdruk. Alcohol kan gevaarlijk zijn voor hun gezondheid, omdat hun lichaam en hersenen nog in ontwikkeling zijn. Het is belangrijk om hier op tijd met je kind over te praten en duidelijke regels te stellen.

Hoeveel jongeren drinken?

In 2023 is hier voor het laatst onderzoek naar gedaan. Toen zeiden bijna vier op de tien scholieren van 12 t/m 16 jaar dat ze ooit alcohol hadden gedronken. Van de 12-jarigen zei 6% in de afgelopen maand te hebben gedronken. Bij de 16-jarigen is dit 46%, dus bijna de helft. Op de website van het Trimbos-instituut vind je meer cijfers over het alcoholgebruik van jongeren. 

Waarom beginnen kinderen met drinken?

Kinderen en jongeren beginnen om verschillende redenen met drinken. Nieuwsgierigheid speelt vaak een rol: ze willen weten hoe alcohol smaakt en wat het met je doet. Ook willen ze er soms bij horen of stoer gevonden worden. Vooral in de puberteit wordt de mening van leeftijdsgenoten steeds belangrijker. Als ze anderen zien drinken, denken ze al snel dat dit normaal is.

Soms drinken jongeren ook om even te ontsnappen aan stress of negatieve gevoelens. Het is goed om als ouder te weten wat kinderen kan motiveren om te drinken, zodat je hierover in gesprek kunt gaan.

Hoe komen pubers aan alcohol?

De wet zegt dat je pas vanaf 18 jaar alcohol mag kopen. Toch weten sommige jongeren onder de 18 aan alcohol te komen. Ze vragen bijvoorbeeld oudere vrienden, broers of zussen om drank voor hen kopen. Of ze nemen drank van thuis mee. Bijvoorbeeld als ouders het niet goed in de gaten hebben.

Sommige ouders laten hun kinderen thuis drinken waar ze bij zijn in de hoop dat dit veiliger is. Maar onderzoek laat zien dat dit niet waar is. Ze gaan dan juist meer drinken als hun ouders er niet bij zijn.

Gezondheidsrisico’s van alcohol voor jongeren

Soms denken mensen dat één drankje op z’n tijd geen kwaad kan. Maar alcohol is een giftige stof die altijd schadelijk is voor het lichaam én de hersenen. Hoe jonger iemand begint met drinken, hoe groter de kans op problemen later.

Wat doet alcohol met je lichaam?

Alcohol is een giftige stof met invloed op bijna elk orgaan in je lichaam. Hoe meer en hoe vaker iemand drinkt, hoe groter de kans op schade. Dit zijn de belangrijkste risico’s:

• schade aan de lever
• hoge bloeddruk en hartproblemen
• maagklachten en ontstekingen aan de slokdarm
• hersenschade
• verhoogd risico op verschillende vormen van kanker, zoals:
  • borstkanker
  • darmkanker
  • keel- en mondkanker

Op alcoholinfo.nl staat een compleet overzicht van de risico’s voor iedereen die alcohol drinkt.

Wat doet alcohol met je geest?

Alcohol verandert ook je stemming, gedrag en geheugen. De belangrijkste risico’s op mentaal vlak:

• meer kans op somberheid, stress en angstklachten
• slaapproblemen, minder slaapkwaliteit
• verlies van remmingen en impulsief gedrag (dingen doen zonder eerst na te denken)
• grotere kans op dementie

Verslaving en gewoontegedrag

Door regelmatig bier, wijn of andere alcoholische drank te drinken gaat het lichaam wennen aan alcohol. Het heeft steeds meer alcohol nodig voor hetzelfde effect. Dit kan ongemerkt overgaan in verslaving. Stoppen is dan heel moeilijk, ook als iemand dat eigenlijk wel wil. Verslaving aan alcohol komt voor op alle leeftijden. Als je jonger begint met drinken is de kans op alcoholverslaving later in het leven groter.

Extra risico’s voor jongeren

Naast de risico’s van alcoholgebruik die voor iedereen gelden, lopen jongeren nog een aantal extra risico’s. Lees waarom alcohol voor jongeren extra gevaarlijk is.

Groepsdruk: de invloed van anderen

Kinderen leren van anderen. Als ze anderen alcohol zien drinken, zullen ze dat zelf ook sneller doen. Het is belangrijk dat je je als ouder bewust bent van het voorbeeld dat je zelf geeft. Ook de invloed van vrienden is groot. Wil je hier meer over weten? Lees dat ons artikel over zien drinken, doet drinken.

Praten over alcohol: begin op tijd

Als ouder heb je meer invloed op je kinderen dan je misschien denkt. Dit geldt ook als het om alcohol gaat. 

Het is belangrijk om op tijd met je kind hierover te praten. Begin erover voordat je kind zelf met alcohol te maken krijgt, zodat je zoon of dochter voorbereid is. Kinderen weten dan wat ze kunnen verwachten  en hoe ze kunnen omgaan met druk van vrienden. Een goed moment is voordat je kind naar de brugklas gaat.

Veel ouders vinden dit lastig, maar openheid is belangrijk. Door er samen over te praten help je je kind om zelf na te denken over alcoholgebruik. En door duidelijk te maken hoe jij erover denkt, heb je invloed op de keuzes die je kind maakt.

Blijf ook na het eerste gesprek praten over alcohol. Stel vooral veel vragen, bijvoorbeeld of andere kinderen op school al alcohol drinken en wat je zoon of dochter hiervan vindt. Vraag ook regelmatig hoe het met je kind gaat en of hij of zij nergens mee zit. Dit kan helpen om problemen te voorkomen. Lees ook de opvoedtips en de tips voor een goed gesprek.

Mijn kind drinkt, wat kan ik doen?

Als je ontdekt dat je kind alcohol drinkt, kan dat schrikken zijn. Probeer rustig te blijven en ga het gesprek aan zonder meteen te oordelen. Vraag waarom je kind is gaan drinken en luister goed naar het antwoord. Het is belangrijk om afspraken te maken en grenzen te stellen, maar ook om je kind te laten merken dat je er bent om te helpen.

Jongeren hebben vooral ook behoefte aan duidelijkheid. Die geef je ze door grenzen te stellen en duidelijke afspraken te maken. Denk hierbij aan NIX18. Consequent zijn helpt daarbij: als je regels stelt, houd je daar dan ook aan. Laat ook merken dat je vertrouwen hebt in je kind om goede keuzes te maken.

Waar vind ik/je advies en hulp?

Als je je zorgen maakt of als je denkt dat je kind drinkt of problemen heeft door gebruik van alcohol, kan je persoonlijk advies krijgen. Bel, mail of chat dan met een instelling voor verslavingszorg bij jou in de buurt en kijk welke aanpak het beste bij jou en je kind past.